Rood
Door: Elke
Blijf op de hoogte en volg Elke
09 Januari 2006 | Zweden, Södertälje
De Zweden weten hoe ze een jaar goed moeten beginnen. Op 6 januari (drie koningen) hebben ze namelijk al de eerste ’rode dag’ van het jaar. Een rode dag is een feestdag die vrij opleverd, op de meeste kalenders, net als in Nederland, aangegeven in een rode kleur. Johanna en ik hebben deze dag heel opwindend elk op onze kamer achter een laptop doorgebracht. Aangezien ik maandag ook al niet gewerkt had en aangezien ik graag klaar wil zijn als ik in februari naar huis kom, heb ik een laptop geleend bij Astra en thuis aan mijn verslag gewerkt, want op vrije dagen kom ik met mijn studentenpas het terrein van Astra niet op.
-BRUGGETJE-
De Zweden zijn om nog een andere reden gek op de kleur rood, ze zijn namelijk zo socialistische dat ze bijna tegen het communistische aan hebben gezeten. Je ziet het al in de IKEA, binnen beperkte grenzen heb je nog enige keuze, maar iedereen krijgt wel dezelfde kwaliteit en koopt in dezelfde prijsklasse. Niemand meer of beter dan de ander. Volgens een schatting van Johanna is er de afgelopen 100 jaar ongeveer 80 tot 85 jaar een rode partij aan de macht geweest. Tegenwoordig is het zijn charme een beetje aan het verliezen geloof ik, want ook hier hoor ik mensen klagen over profiteurs die alleen maar gebruik maken van het belastinggeld dat de harde werkers binnen brengen, iets wat ons Nederlanders geloof ik ook niet geheel vreemd is. En ondanks dat je nog wel een beetje verschil ziet tussen Johanna (het product van ’rode’ ouders) en Caroline (sowieso al bijzonder en daarnaast het resultaat van een kruising van ’blauwe’ ouders), zie je in onze generatie niet echt meer een kloof die er in de generatie van onze ouders nog wel geweest schijnt te zijn. Maar het rode verleden van Zweden kom je in het dagenlijkse leven van tegenwoordig nog best veel tegen.
Om te beginnen in de huizen. Mensen hebben òf een vrijstaand huis òf ze wonen in van die Oost-Duits aandoende appartementen, zo eentje die ik nu ook bewoon. Op dit moment hoor je mijn zeker niet klagen hoor, en in Nederland zouden dit ook nog aardige opstart- of pensioenswoningen zijn (waarschijnlijk meer geschikt voor dove gepensioeneerden, dan voor opstarters, omdat ze nogal gehorig zijn), maar ik zou er toch echt niet aan moeten denken om hier met een gezin met kinderen te wonen en de rest van mijn tijd mijn wasmachine met 20 anderen te moeten delen, iets wat hier heel normaal is. Huiseigenaar zijn is hier blijkbaar nog redelijk speciaal, tenzij je ergens op het platteland woont en zelf je eigen huis (letterlijk) in elkaar hebt getimmerd. Nog niet zo lang geleden is hier zelfs nog een minister ontslagen omdat ze een huis had gekocht, iets dat niet binnen het beleid van de partij paste. Om de een of andere reden heeft ze daarna toch weer een ministers positie gekregen en nu wil iedereen dat ze gaat aftreden omdat de Zweedse overheid (of haar ministerie van buitenlandse zaken) veel te laat gereageerd heeft tijdens de tsunami vorig jaar en dat terwijl Thailand echt een major vakantie bestemming is hier in Zweden.
Het gevoel dat iedereen gelijk moet zijn is hier nog heel sterk. Eind jaren ’60 heeft de overheid zelfs officiëel het gebruik van de beleefdheidsvorm ’ni’ (=’u’) afgeschaft, want iedereen is gelijk en dient dan ook op dezelfde manier aangesproken te worden. Alleen de leden van het koningshuis dienen nog beleefd aangesproken te worden, maar ja het moet dan ook niet makkelijk zijn om communisme (of in ieder geval sterk socialisme) met een koningshuis te verenigen.
Ik heb hier nu twee keer geprobeerd uit te leggen hoe het Nederlandse schoolsysteem in elkaar zit, maar ik waag me er niet meer aan, want beide keren ben ik in een verhitte discussie verstrengeld geraakt. Ik heb namelijk verteld dat wij als we 12 jaar oud zijn worden gesplits in verschillende ’levels’. Wat je ook doet in Zweden, gebruikt nooooit het woord ’level’ in dit verband. ’Tracks’, bleek later, had nog wel gekund, maar als je zegt ’level’ dan geef je aan dat er verschil is en dat impliceerd dat de één beter is dan de ander. Buiten dat ’verschil’ eigenlijk al niet kan, is het al helemaal wreed dat wij dit verschil al bij twaalfjarigen aanbrengen. De eerste keer was ik echt geschrokken van de shock en bijna walging die mijn uitleg bij de Zweedse populatie te weeg bracht. Om het een beetje goed te maken en ons land niet helemaal barbaars af te schilderen heb ik het nog proberen goed te praten en gezegd dat het in mijn ogen beter is om iedereen op zijn eigen niveau te laten werken (want let’s face it, verschillen zijn er nu eenmaal), zo voorkom je dat mensen zich gaan vervelen en dat de minder snelle leerlingen gefrustreerd raken. Daar moesten ze me dan op zich wel gelijk in geven en ook het feit dat je niet de rest van je leven vast zat aan de keuze die je op je twaalfde maakte was een verzachtende omstandigheid, maar het idee dat je zo’n jonge kinderen al naar niveau ging indelen was toch te radicaal voor ze. Dat is misschien ook wel begrijpelijk als je bedenkt dat de kinderen hier op hun twaalfde pas hun eerste rapportcijfer krijgen, daarvoor wordt iedereen naar huis gestuurd met een schouderklopje op papier in plaats van een rapport.
Het feit dat de halve Zweedse bevolking naar alcoholisme neigt, wijten ze hier aan de ligging van het land en heeft niets met politieke geaardheid te maken. Ik heb meer dan één Zweed horen beweren dat alle landen boven een bepaalde hoogtegraad hetzelfde probleem hebben. Het is dus eigenlijk iets waar ze niets aan kunnen doen en waar ze nu eenmaal mee moeten leven. Een andere Zweedse volkssport, gokken, is volgens een jongen die ik laatst in de kroeg sprak wel aan de socialistische geaardheid van het land te wijten. Hij had al een slok op toen hij me zijn analyse gaf over waarom de Zweden zo van gokken en kansspelen houden. Hij vertelde dat zijn vader zijn hele leven hard had gewerk en dat hij er in dit land nog niet eens voor uit mag komen dat hij rijk is. Als een of andere arme sloeber echter 15 jaar lang alleen maar hokjes aankruist en dan in eens een paar miljoen wint komt hij op tv, in de bladen en is hij een volksheld. Het was duidelijk dat het hem redelijk hoog zat, dat dom geluk in dit land meer geprezen wordt dan hard werken.
-BRUGGETJE-
De Zweden zijn om nog een andere reden gek op de kleur rood, ze zijn namelijk zo socialistische dat ze bijna tegen het communistische aan hebben gezeten. Je ziet het al in de IKEA, binnen beperkte grenzen heb je nog enige keuze, maar iedereen krijgt wel dezelfde kwaliteit en koopt in dezelfde prijsklasse. Niemand meer of beter dan de ander. Volgens een schatting van Johanna is er de afgelopen 100 jaar ongeveer 80 tot 85 jaar een rode partij aan de macht geweest. Tegenwoordig is het zijn charme een beetje aan het verliezen geloof ik, want ook hier hoor ik mensen klagen over profiteurs die alleen maar gebruik maken van het belastinggeld dat de harde werkers binnen brengen, iets wat ons Nederlanders geloof ik ook niet geheel vreemd is. En ondanks dat je nog wel een beetje verschil ziet tussen Johanna (het product van ’rode’ ouders) en Caroline (sowieso al bijzonder en daarnaast het resultaat van een kruising van ’blauwe’ ouders), zie je in onze generatie niet echt meer een kloof die er in de generatie van onze ouders nog wel geweest schijnt te zijn. Maar het rode verleden van Zweden kom je in het dagenlijkse leven van tegenwoordig nog best veel tegen.
Om te beginnen in de huizen. Mensen hebben òf een vrijstaand huis òf ze wonen in van die Oost-Duits aandoende appartementen, zo eentje die ik nu ook bewoon. Op dit moment hoor je mijn zeker niet klagen hoor, en in Nederland zouden dit ook nog aardige opstart- of pensioenswoningen zijn (waarschijnlijk meer geschikt voor dove gepensioeneerden, dan voor opstarters, omdat ze nogal gehorig zijn), maar ik zou er toch echt niet aan moeten denken om hier met een gezin met kinderen te wonen en de rest van mijn tijd mijn wasmachine met 20 anderen te moeten delen, iets wat hier heel normaal is. Huiseigenaar zijn is hier blijkbaar nog redelijk speciaal, tenzij je ergens op het platteland woont en zelf je eigen huis (letterlijk) in elkaar hebt getimmerd. Nog niet zo lang geleden is hier zelfs nog een minister ontslagen omdat ze een huis had gekocht, iets dat niet binnen het beleid van de partij paste. Om de een of andere reden heeft ze daarna toch weer een ministers positie gekregen en nu wil iedereen dat ze gaat aftreden omdat de Zweedse overheid (of haar ministerie van buitenlandse zaken) veel te laat gereageerd heeft tijdens de tsunami vorig jaar en dat terwijl Thailand echt een major vakantie bestemming is hier in Zweden.
Het gevoel dat iedereen gelijk moet zijn is hier nog heel sterk. Eind jaren ’60 heeft de overheid zelfs officiëel het gebruik van de beleefdheidsvorm ’ni’ (=’u’) afgeschaft, want iedereen is gelijk en dient dan ook op dezelfde manier aangesproken te worden. Alleen de leden van het koningshuis dienen nog beleefd aangesproken te worden, maar ja het moet dan ook niet makkelijk zijn om communisme (of in ieder geval sterk socialisme) met een koningshuis te verenigen.
Ik heb hier nu twee keer geprobeerd uit te leggen hoe het Nederlandse schoolsysteem in elkaar zit, maar ik waag me er niet meer aan, want beide keren ben ik in een verhitte discussie verstrengeld geraakt. Ik heb namelijk verteld dat wij als we 12 jaar oud zijn worden gesplits in verschillende ’levels’. Wat je ook doet in Zweden, gebruikt nooooit het woord ’level’ in dit verband. ’Tracks’, bleek later, had nog wel gekund, maar als je zegt ’level’ dan geef je aan dat er verschil is en dat impliceerd dat de één beter is dan de ander. Buiten dat ’verschil’ eigenlijk al niet kan, is het al helemaal wreed dat wij dit verschil al bij twaalfjarigen aanbrengen. De eerste keer was ik echt geschrokken van de shock en bijna walging die mijn uitleg bij de Zweedse populatie te weeg bracht. Om het een beetje goed te maken en ons land niet helemaal barbaars af te schilderen heb ik het nog proberen goed te praten en gezegd dat het in mijn ogen beter is om iedereen op zijn eigen niveau te laten werken (want let’s face it, verschillen zijn er nu eenmaal), zo voorkom je dat mensen zich gaan vervelen en dat de minder snelle leerlingen gefrustreerd raken. Daar moesten ze me dan op zich wel gelijk in geven en ook het feit dat je niet de rest van je leven vast zat aan de keuze die je op je twaalfde maakte was een verzachtende omstandigheid, maar het idee dat je zo’n jonge kinderen al naar niveau ging indelen was toch te radicaal voor ze. Dat is misschien ook wel begrijpelijk als je bedenkt dat de kinderen hier op hun twaalfde pas hun eerste rapportcijfer krijgen, daarvoor wordt iedereen naar huis gestuurd met een schouderklopje op papier in plaats van een rapport.
Het feit dat de halve Zweedse bevolking naar alcoholisme neigt, wijten ze hier aan de ligging van het land en heeft niets met politieke geaardheid te maken. Ik heb meer dan één Zweed horen beweren dat alle landen boven een bepaalde hoogtegraad hetzelfde probleem hebben. Het is dus eigenlijk iets waar ze niets aan kunnen doen en waar ze nu eenmaal mee moeten leven. Een andere Zweedse volkssport, gokken, is volgens een jongen die ik laatst in de kroeg sprak wel aan de socialistische geaardheid van het land te wijten. Hij had al een slok op toen hij me zijn analyse gaf over waarom de Zweden zo van gokken en kansspelen houden. Hij vertelde dat zijn vader zijn hele leven hard had gewerk en dat hij er in dit land nog niet eens voor uit mag komen dat hij rijk is. Als een of andere arme sloeber echter 15 jaar lang alleen maar hokjes aankruist en dan in eens een paar miljoen wint komt hij op tv, in de bladen en is hij een volksheld. Het was duidelijk dat het hem redelijk hoog zat, dat dom geluk in dit land meer geprezen wordt dan hard werken.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
